- "Toch een klein stukje geschiedenis, maar alleen omdat je er niet omheen kan. Voor mij en de
jongens toentertijd speelde en speelt de politiek geen rol.J e ging of werd gestuurd.
- Wat mij aanspreekt is de veteraan, die jongen van toen. Wat dreef hem, hoe beleefde hij die tijd en wat is
er van hem geworden." Het is dan ook geenszins de bedoeling om het oude zeer weer op te rakelen en de verbittering weer op
te roepen welke nog steeds zeer leeft onder "de jongens".Naar mijn mening zijn er voldoende internetsites die uitgebreid op het
politieke gebeuren in gaan, dus ik beperk mij tot het hoognodige."
-
-
- De aanval van Japan op Pearl Harbour op 7 December 1941 was de oorzaak van de oorlog in Nederlands-Indië.
Hoewel in het verdere verleden verschillende machtsgrepen hebben voorgedaan, maar daarover wil ik niet verder ingaan.
- Aangezien Nederland in die tijd niet genoeg militairen had, kon het geen tegenstand bieden tegen het
sterkere Japan en moest op 8 maart 1942 het leger capituleren waardoor de Jappen Nederlands-Indië bezetten..Japan had een ernstig tekort
aan grondstoffen, en daarom besloot men om Nederlands-Indië, rijk aan olie, te veroveren.
-
- Omdat Nederland onvoldoende troepen had en daarom weinig weerstand kon bieden en daardoor Japan zo snel
overwonnen had, bleef er van het aanzien van Nederland bij de Indonesische bevolking weinig over.
- Hiervan maakte Japan gretig gebruik door het spuien van propaganda..
- De Japanners gingen er spoedig na de capitulatie toe over om de Europese en een deel van de Indo-Europese
bevolking te interneren in kampen. Nergens in Zuidoost-Azië zijn er zoveel burgers geïnterneerd als hier. Het was niet de bedoeling van de
Japanners om de geïnterneerden te vermoorden, maar wel om de Europeanen te vernederen en belachelijk te maken. Aanvankelijk werden ze in
ruim 225 interneringsoorden samengebracht, variërend van schoolgebouwen tot hele stadswijken. Hierin werden ongeveer 100.000 burgers
gestopt: vrouwen, kinderen en oudere mannen. De mannen kwamen in afzonderlijke kampen; de jongens bleven tot hun 12e (later 10e) bij hun
moeder en moesten daarna naar het mannenkamp. De vrouwen hadden aanvankelijk een redelijke bewegingsvrijheid in de kampen, men kon wel zelf
voedsel verbouwen of kopen, maar naarmate de oorlog voortduurde werd de situatie steeds erbarmelijker.
- In sommige kampen moest harde en zinloze arbeid verricht worden. Een onbekend aantal vrouwen werd meegenomen als
zogenaamd troostmeisje om gedwongen als prostituee te werken voor het Japanse leger. Vooral vanaf 1944 werden de geïnterneerden
geconcentreerd in enkele heel grote kampen (bv Ambarawa en Tjideng). Er begonnen zich steeds meer tekenen van ondervoeding te openbaren en
de sterfte in de kampen liep snel op. Ruim 13.000 mensen kwamen om het leven.
-
- Japan hamerde in zijn propaganda vooral op de uitbuiting van Nederland door de eeuwen heen. Hiermee hoopten zij de
Indonesische bevolking tegen de Nederlanders op te zetten en de bevolking achter zich te krijgen.
-
- Indonesië onafhankelijk verklaard
-
- De atoombommen op Hiroshima en Nagasaki maakten op 15 augustus 1945 een einde aan de oorlog. Japan
capituleert .
- Nederland had nog stille hoop om weer alles op te nemen zoals het voor de oorlog was gegaan, maar dit
mislukte. De Indonesiërs wilden niet langer een kolonie van Nederland zijn. Doordat Japan bereidheid was om de
Indonesiërs te helpen met het onafhankelijk worden , werd de drang naar het Indonesische nationalisme sterker.
Op 17 augustus 1945 las Soekarno de boodschap voor waarin Indonesië onafhankelijk werd verklaard.
-
- De Nederlandse regering hield hier geen rekening mee. Toen de onafhankelijkheid werd uitgeroepen , meende de
regering dat de Republiek Indonesië door collaborateurs was opgezet, met steun van Japan. Waarschijnlijk heeft die beoordeling van
Nederland juist een omgekeerde werking gehad en werd de wil om onafhankelijk te zijn juist doordoor sterker.
De Engelsen
Niet alleen de Nederlandse regering en niet de publieke opinie hadden gerekend op de Indonesische
onafhankelijkheid. Iedereen dacht dat Indië zonder Nederlandse leiding niet kon bestaan. De Nederlandse regering wilde de
soevereiniteit van Indonesië niet erkennen. Ze vond die niet representatief voor heel Indonesië en beschouwde de Republiek als een
Japanse maaksel.
Er werden verschillende plannen opgesteld om een oplossing te vinden, maar de plannen gingen allemaal uit van een grote zeggenschap
van Nederland over de Indonesische zaken. Steun voor directe erkenning van Indonesië was bijna nergens te vinden.
De Nederlandse positie werd verder ondermijnd door de internationale overwegingen. Nederland was militair zwak en daarom afhankelijk van
haar bondgenoten. Daarnaast was het voor veel landen aantrekkelijker om een vrijheidsstrijd te steunen, dan koloniale politiek. Met name de
Amerikanen en de Australiërs hadden hun bedenkingen over de voortzetting van het koloniaal bestuur in Nederlands-Indië. Amerikaanse
politici verklaarden vaak dat het doel van de overwinning geen herstel van het imperialisme mocht zijn en dat alle volken bevrijd zouden
moeten worden.
Op dat moment was het gezag in Indonesië officieel in handen van de Engelsen en die voelden niets voor om met geweld de Nederlandse positie
te herstellen. Ook lieten de Engelsen de Nederlandse troepen aanvankelijk niet toe op Java, wat de Republiek de tijd gaf voor de opbouw van
het leger.
Operatie product
In november 1946 kwam een voorlopige overeenkomst in Linggadjati tot stand, waarbij de Republiek als feitelijke
gezaghebber over Java en Sumatra werd erkend.
- Het was de bedoeling dat Nederland en de Republiek zouden samenwerken bij het opzetten van de Verenigde Staten van
Indonesië. Nederland wilde graag een federale oplossing , waarbij ongetwijfeld een dosis verdeel - en heers politiek in zat. Het
Indonesische doel van onafhankelijkheid werd vaak uitgelegd als Javaanse heerszucht, waartegen Nederland de overige bevolkingsgroepen in de
archipel zou moeten beschermen.
Zoals te verwachten was, kwam in de praktijk weinig terecht van de bovengenoemde overeenkomst. Nederland twijfelde aan de Republikeinse
bereidheid het akkoord werkelijk uit te voeren. Deze en andere factoren leidden tot opzegging van de overeenkomst door Nederland. Er werd
een militaire actie tegen de Republiek ondernomen, onder de naam Operatie
product.
-
Politionele acties
- Voor deze operatie gebruikte men de term 'politionele actie' om aan te geven dat het hier om een interne,
Nederlandse zaak ging.
- De eerste politionele actie van 20 juli tot 4 augustus 1947 kwam tot een voortijdig einde door een oproep van de
Veiligheidsraad van de Verenigde Naties om de strijd te staken.
-
- Op 17 januari 1948 kwam men tot een nieuwe overeenkomst. Hierbij ging de positie van de Republiek achteruit.
Nederland mocht deelstaten vormen in het gebied dat tijdens de politionele actie door haar was bezet. Nederland eiste van de Republiek
nagenoeg totale overdracht van haar bevoegdheden. Toen de Republiek weigerde hiermee in te stemmen, zegde Nederland de overeenkomst op. Dit
resulteerde in de tweede politionele actie.
-
-
-
-
-
Overdracht van de soevereiniteit
- In de tussentijd was de kracht van de Republikeinse troepen aanzienlijk gegroeid en aan beide kanten waren de
verliezen groter dan te voren. Het was nu duidelijk dat Nederland niet langer om de Republiek heen kon. Ook vond Nederland bij de
internationale gemeenschap steeds minder steun voor haar politiek in Indonesië. Amerika dreigde zelfs de Marshallhulp op te zeggen. Bij de
Ronde Tafel Conferentie in het najaar 1949 werden de voorwaarden opgesteld waarop Nederland en Indonesië uiteen zouden gaan. Van een
overgangsperiode onder Nederlandse soevereiniteit was geen sprake meer. Op 27 december 1949 vond de overdracht van de soevereiniteit plaats.
Hiermee was de politieke dekolonisatie voltooid.
-
-
-
-
- In de volgende maanden werd door de regering van de Verenigde Staten van Indonesië een einde gemaakt aan het
federatieve karakter van de staat. Op 17 augustus 1950 werd de eenheidsstaat, de Republiek
Indonesia, geproclameerd.
|